ツツジ
ツツジ属(Rhododendron )は、ツツジ科(Ericaceae)に属し、北半球を中心に約850種が記載されています。日本では、無鱗片シャクナゲ亜属のうち、常緑性のものをシャクナゲと言い、区別しています。また、ツツジ亜属のサツキ(R. indicum )およびその栽培品種をサツキと呼び、それ以外はツツジと呼ぶのが慣例のようです。日本には約50種が自生しますが、この内、園内では亜熱帯原生のセイシカ亜属、一部の高山原生のエゾツツジ亜属を除く以下の3亜属28種、変種や外国産のツツジも含めると40種以上を見ることができます。
ツツジの仲間に目を向けると、いわゆるツツジの花とは違った、鈴なりの花を付けるものがあります。ドウダンツツジの仲間は華やかさではツツジに負けますが、可憐さがあります。ホツツジは日本固有種の変わり者です。
当園では4月1日の開園後、4月上旬頃にアカヤシオが開花すると、中旬頃にミツバツツジの仲間、シャクナゲの仲間が開花し、下旬頃にヤマツツジが開花とツツジの仲間の開花が続きます。コメツツジや外国産のシャクナゲが見頃を過ぎる6月末頃まで、当園の見所の一つとなっています。
日光植物園で見られるツツジ
ツツジ属
	ヒカゲツツジ亜属(有鱗片シャクナゲ亜属) Subgen. Rhododendron
	ヒカゲツツジ節 Sect. Rhododendron
	ヒカゲツツジ 
	
	Rhododendron keiskei Miq.
	
	カラムラサキツツジ 
	
	Rhododendron mucronulatum Turcz. var. 
	mucronulatum
	
 
 
	シャクナゲ亜属(無鱗片シャクナゲ亜属) Subgen. Hymenanthes
	アズマシャクナゲ 
	
	Rhododendron degronianum Carriére
	
    ツクシシャクナゲ
    
	Rhododendron japonoheptamerum Kitam. var. 
	japonoheptamerum
	
 
	ホソバシャクナゲ 
	
	Rhododendron makinoi Tagg ex Nakai
	
	ハクサンシャクナゲ(準備中) 
	
	Rhododendron brachycarpum D.Don ex G.Don
	
 
	レンゲツツジ亜属 Subgen. Pentanthera
	レンゲツツジ節 Sect. Pentanthera
	レンゲツツジ 
	
	Rhododendron japonicum (A.Gray) Suringar
	
	
	ウラジロレンゲツツジ 
	f. 
	glaucophyllum (Nakai) H.Hara
	
	
 
	シロヤシオ節 Sect. Sciadorhodion
	シロヤシオ 
	
	Rhododendron quinquefolium Bisset et S.Moore
	
	アカヤシオ 
	
	Rhododendron pentaphyllum Maxim. var. 
	nikoense Komatsu
	
	ムラサキヤシオツツジ 
	
	Rhododendron albrechtii Maxim.
	
	クロフネツツジ 
	
	Rhododendron schlippenbachii Maxim.(外国産)
	
 
	オオバツツジ節 Sect. Viscidula
	オオバツツジ 
	
	Rhododendron nipponicum Matsum.
	
 
	ヨウラクツツジ節 Sect. Menziesia
	ウラジロヨウラク 
	
	Rhododendron multiflorum (Maxim.) Craven
	
 
	ツツジ亜属 Subgen. Tsutsusi
	ヤマツツジ節 Sect. Tsutsusi
	ヤマツツジ 
	
	Rhododendron kaempferi Planch. var. 
	kaempferi
	
	ミヤマキリシマ 
	
	Rhododendron kiusianum Makino
	
	アシタカツツジ 
	
	Rhododendron komiyamae Makino
	
	モチツツジ 
	
	Rhododendron macrosepalum Maxim.
	
	キシツツジ 
	
	Rhododendron ripense Makino
	
	チョウセンヤマツツジ 
	
	Rhododendron yedoense Maxim. ex Regel var. 
	yedoense f. 
	poukhanense (H.Lév.) Sugim. ex T.Yamaz.
	
	サツキ 
	
	Rhododendron indicum (L.) Sweet
	
	コメツツジ 
	
	Rhododendron tschonoskii Maxim.
	
 
	ミツバツツジ節 Sect. Brachycalyx
	サクラツツジ 
	
	Rhododendron tashiroi Maxim.
	
 
	バイカツツジ亜属 Subgen. Mumeazalea
	バイカツツジ 
	
	Rhododendron semibarbatum Maxim.
	
 
	外国産のツツジ
			
	《栽培品種》
	'琉球躑躅'(りゅうきゅうつつじ) 
	
	Rhododendron × 
	mucronatum G. Don(キシツツジ×モチツツジ)
	
	'白万葉'(しろまんよう) 
	
	Rhododendron × 
	mucronatum (Blume) G.Don 'Narcissiflorum'('琉球躑躅'系)
	
	'白錦'(しろにしき) 
	
	Rhododendron × 
	mucronatum G. Don f. 
	shironishiki Nakai('琉球躑躅'系)
	
	'藤万葉'(ふじまんよう) 
	
	Rhododendron × 
	mucronatum (Blume) G.Don 'Plenum'('琉球躑躅'系)
	
	'胡蝶揃'(こちょうぞろい) 
	
	Rhododendron macrosepalum Maxim. 'Kochozoroi'(モチツツジ系)
	
	'手牡丹'(てぼたん) 
	
	Rhododendron tebotan Komatsu(モチツツジ系)
	
	'花車'(はなぐるま) 
	
	Rhododendron macrosepalum Maxim. 'Hanaguruma'(モチツツジ系)
	
	'紫蓑'(むらさきみの) 
	
	Rhododendron × 
	obtusum 'Amoenum'(キリシマツツジ系)
	
 
イソツツジ属
	
(イソツツジ属をツツジ属に含め、ヒカゲツツジ亜属の中のイソツツジ節に含める説もある)
	
	イソツツジ 
	
	Ledum palustre (Stokes) H. Harmaja
	
 
ドウダンツツジ属
	ドウダンツツジ 
	
	Enkianthus perulatus (Miq.) C.K.Schneid.
	
	サラサドウダン 
	
	Enkianthus campanulatus (Miq.) G.Nicholson
	
	
	カイナンサラサドウダン 
	
	Enkianthus sikokianus (Palib.) Ohwi
	
	ベニドウダン(チチブドウダン) 
	
	Enkianthus cernuus (Siebold et Zucc.) Makino f. 
	rubens (Maxim.) Ohwi
	
	
	アブラツツジ 
	
	Enkianthus subsessilis (Miq.) Makino
	
 
ホツツジ属
	ホツツジ 
	
	Elliottia paniculata (Siebold et Zucc.) Hook.f.
	
 
ヒメシャクナゲ属
	ヒメシャクナゲ 
	
	Andromeda polifolia L.
	
ヤチツツジ属
	ヤチツツジ 
	
	Chamaedaphne calyculata (L.) Moench
	
 
その他のツツジ科植物
	シラタマノキ属
	シラタマノキ 
	
	Gaultheria pyroloides Hook.f. et Thomson ex Miq.
	
	アカモノ 
	
	Gaultheria adenothrix (Miq.) Maxim.
	
 
	アセビ属
	アセビ 
	
	Pieris japonica (Thunb.) D.Don ex G.Don subsp. 
	japonica
	
 
	ネジキ属
	ネジキ 
	
	Lyonia ovalifolia (Wall.) Drude var. 
	elliptica (Siebold et Zucc.) Hand.-Mazz.
	
 
	スノキ属
	ウスノキ 
	
	Vaccinium hirtum Thunb. var. 
	pubescens (Koidz.) T.Yamaz.
	
	オオバスノキ 
	
	Vaccinium smallii A.Gray var. 
	smallii
	
	クロマメノキ 
	
	Vaccinium uliginosum L. var. 
	japonicum T.Yamaz.
	
	ナツハゼ 
	
	Vaccinium oldhamii Miq.
	
	コケモモ 
	
	Vaccinium vitis-idaea L.
	
	ツルコケモモ 
	
	Vaccinium oxycoccos L.
	
	オオミツルコケモモ 
	
	Vaccinium macrocarpon Aiton
	
	クロウスゴ 
	
	Vaccinium ovalifolium Sm.
	
 
	イワナンテン属
	ハナヒリノキ属
	ハナヒリノキ 
	
	Eubotryoides grayana (Maxim.) H.Hara var. 
	grayana